Cuộc sống xa quê của phối ngẫu VN tại ĐL

(Vui lòng không copy dưới mọi hình thức)

Những ngày đầu mới đến Cao Hùng ( phía nam Đài Loan), tôi thường được những người bạn Đài Loan kể về quán ăn Tiểu Lan. Nghe nói đây là quán ăn do người Việt mở, rất nổi tiếng, tôi bèn tìm đến. Đó không phải là 1 cửa hàng lớn, sang trọng, chỉ là 1 quán ăn nhỏ với 7 bàn ăn bên trong, và 1 khu bếp chế biến ở bên ngoài. Sở dĩ bếp được đặt ở bên ngoài là để tiện cho việc giới thiệu nguyên liệu chế biến món ăn Việt Nam cho khách. Chủ cửa hàng là một cô gái đến từ tỉnh Bạc Liêu. Năm 18 tuổi, qua sự giới thiệu của một người quen, chị đã sang Đài Loan làm dâu. Tính đến năm 2010, chị đã ở Đài Loan tròn 11 năm. Khi mới sang, toàn bộ vốn liếng của chị chỉ là vốn tiếng Trung ít ỏi, chị phải tự học đồng thời tham gia những lớp dạy tiếng cho chính phủ tổ chức, để rồi bây giờ chị hoàn toàn có thể giao tiếp như người bản địa. Sau khi lấy chồng Đài Loan và sinh được 2 cháu bé, chị Tiểu Lan có đi làm ở một quán ăn Việt Nam gần nhà. Cách đây 7 năm, sau khi đã có kinh nghiệm, vốn và được sự giúp đỡ của bạn bè, chị đã có thể tự mở được quán ăn của riêng mình. Quán ăn của Tiểu Lan đông khách ngay từ khi bắt đầu mở. Một phần vì do quán nằm ở một ngã tư khá đông đúc; và một phần cũng bởi vì phương châm giữ chữ Tín của cô chủ. Chị tâm sự: “Mình mở quán ăn thì phải coi khách là bạn, đồng thời phải không ngừng nâng cao chất lượng món ăn. Nếu không tạo được niềm tin nơi khách hàng thì sẽ không thể thành công”. Cứ như vậy, tiếng lành đồn xa, thực khách đến với quán của chị không ngớt. Không chỉ vậy, có những fan hâm mộ món ăn Việt đã giới thiệu quán Tiểu Lan đến với những tờ báo lớn của Đài Loan như: báo Tự Do, báo Liên Hợp … đồng thời chị còn được lên truyền hình để giới thiệu về quán ăn và ẩm thực Việt. Cho đến thời điểm hiện tại, Tiểu Lan có thể khẳng định thực khách đến ăn tại quán phần lớn là khách “ruột”, đã gắn bó với mình bao nhiêu năm nay, bao gồm cả người Đài Loan – những người muốn thưởng thức ẩm thực Việt, và cả những cô dâu, học sinh Việt Nam đang học tập và sinh sống tại Cao Hùng. Tuy thành công trong công việc là vậy, nhưng chị lại gặp trắc trở trong chuyện gia đình. Do mâu thuẫn nên chị đã ly dị được 3 năm nay. Hai con của chị sống với bố, nhưng thường xuyên qua thăm và chơi với mẹ. Hiện nay, chị đã tìm được hạnh phúc mới của mình. Bạn trai chị là người Đài Loan, đã tốt nghiệp thạc sỹ và hiện đang làm cán bộ cơ quan nhà nước tại thành phố Cao Hùng.

Nhã Tuyên là một cô gái sinh năm 1979 tại thành phố Hồ Chí Minh. 14 năm trước, chị đi làm dâu Đài Loan và cũng giống như Tiểu Lan, Nhã Tuyên gặp rất nhiều khó khăn về ngôn ngữ. Sau đó, được sự khích lệ của chồng, chị tham gia vào những lớp học tiếng Trung, đồng thời đi học nghề làm móng và trang điểm. Bây giờ, vốn tiếng Trung và tiếng Đài của Nhã Tuyên không hề thua kém người bản địa, đồng thời chị cũng đã có một cửa hàng nho nhỏ của riêng mình. Chị từ một cô dâu phải phụ thuộc và kinh tế của gia đình chồng, giờ đã có nghề nghiệp và thu nhập ổn định. Không chỉ vậy, chị còn có một gia đình hạnh phúc với một người chồng yêu thương vợ, và 1 bé trai 11 tuổi, 1 bé gái 2 tuổi. Điểm đặc biệt của 2 đứa con của chị là chúng nói tiếng Việt rất giỏi, bởi vì quan niệm của chị là: dù sống ở đâu, vẫn phải dạy cho con tiếng Việt, để con có ý thức hơn về 1 phần nguồn cội của mình.

Chị Thủy lại là một ví dụ đặc biệt trong số những cô dâu Việt Nam tại Đài Loan. Chị sinh năm 1969 tại thành phố Huế, và đã tốt nghiệp đại học khoa tiếng Trung. Chị quen ông xã người Đài Loan trong một lần làm phiên dịch, và 13 năm trước, chị quyết định kết hôn với anh và sang Đài Loan sinh sống. Với vốn tiếng Trung đã có được ở những năm học đại học, chị không gặp khó khăn nhiều lắm về vấn đề ngôn ngữ, nhưng chị vẫn gặp phải khó khăn về sự khác biệt văn hóa và môi trường sống giữa Việt Nam và Đài Loan. Sau khi sinh, chị Thủy đã tham gia vào rất nhiều hoạt động giúp đỡ những cô dâu Việt Nam tại Đài Loan: như dạy tiếng Trung cho cô dâu mới, giúp đỡ chị em trong cuộc sống hàng ngày. Đến năm 2007, chị quyết định theo học lớp thạc sỹ khoa Văn học Đài Loan của trường Đại học Thành Công. Chị tâm sự rằng tuổi đã cao cộng với công việc của gia đình khiến chị đi học gặp nhiều khó khăn, tuy nhiên chị vẫn quyết tâm đi học, vì muốn có thêm kiến thức để sau này dạy dỗ con thật tốt.

Trên đây chỉ là một vài ví dụ trong số rất nhiều các cô dâu Việt Nam tại Đài Loan vẫn đang hàng ngày phấn đấu vì cuộc sống của mình. Họ có thể là những người đã đến Đài Loan lâu hoặc chưa lâu, lấy chồng qua giới thiệu hay qua tự tìm hiểu, cuộc sống gia đình hạnh phúc hay không hạnh phúc, nhưng có một điểm chung nhất giữa họ, đó là họ từng ngày từng giờ phấn đấu cho cuộc sống ngày một tốt hơn ở nơi đất khách.

Hình ảnh của các “cô dâu nước ngoài” trên báo chí của Đài Loan

Tác giả: Lâm Khai Trung, Trương Nhã Đình

Lược dịch: Liên Trần

( Vui lòng không copy dưới mọi hình thức )

Nếu như căn cứ vào những đoạn tin được lưu lại tại Sở Thông tin Trung ương từ năm 1991 đến 2003, chúng ta thấy rằng, số lượng tin tức về “cô dâu nước ngoài” tại Đài Loan ngày càng nhiều. Điều này chứng tỏ xã hội Đài đã có những quan tâm nhất định đối với cộng đồng này.

Mặc dù trong những năm gần đây, số lượng cô dâu đến từ các nước Đông Nam Á đã nhiều lên, nhưng báo chí Đài Loan vẫn coi họ như là “ cư dân đặc biệt” hoặc “ cư dân thứ đẳng”. Qua thống kê, tác giả đã phân những luồng ý kiến của báo chí đối với nhóm người này thành 3 loại

1.      Những đoạn tin thuộc về mặt y học

Đây là những đoạn tin cho rằng, “cô dâu nước ngoài” đến từ những nước kém phát triển, hệ thống  y tế chưa phát triển, nên có thể sẽ mang trong mình những mầm bệnh truyền nhiễm như HIV/AIDS hoặc trùng a míp.

Ví dụ vào 18/9/1996, thời báo Tự Do đã cho đăng 1 tin liên quan đến việc “cô dâu nước ngoài” bị HIV. Mặc dù theo số liệu của Bộ Y tế Đài Loan, trong tổng số 1203 trường hợp bị nhiễm HIV tại đây, có 1200 trường hợp là người Đài Loan, chỉ có 3 trường hợp nước ngoài ( chiếm 0,25%), nhưng nó ngay lập tức trở thành 1 tin hot vô cùng tại thời điểm đó. Bài báo này đã đứng từ góc độ phòng chống bệnh truyền nhiễm, để nhắc nhở người dân Đài Loan rằng, khi muốn kết hôn với những cô dâu DNA, phải làm thật tốt công tác kiểm tra bệnh tật trước hôn nhân. Tuy nhiên ko chỉ dừng lại ở đây, các bài báo sau đó đã nâng tầm quan trọng của vụ việc này khi đưa ra những ý kiến khác, khiến các cô dâu đến từ DNA trở nên “bệnh tật hóa” trong con mắt người dân.

2.      Những tin tức liên quan đến chính sách dân số

Do số lượng các “cô dâu ngoại quốc” đến Đài Loan ngày càng tăng, nên từ năm 1998, chính quyền đã ban hành Kế hoạch sinh đẻ mới. Ngoài những công việc như giáo dục tư vấn sức khỏe sinh đẻ cho thanh niên, kế hoạch này còn đặc biệt quan tâm đến các “cô dâu ngoại quốc”, coi những đối tượng này là mục tiêu số 1 cần hướng tới. Bởi vì họ “ đa phần là kết hôn thông qua môi giới, mục đích chủ yếu là sinh con nối dõi, đồng thời những cô dâu này lại trẻ tuổi, trình độ học vấn thấp, rất có thể sẽ là tác nhân gây bùng phát dân số tại Đài Loan”. Để nâng cao hiệu quả của kế hoạch này, Sở Y tế còn cho in những cuốn sách về kế hoạch hóa gia đình thành nhiều thứ tiếng, phát cho các “cô dâu”. Tuy nhiên Sở Y tế cũng hiểu rõ 1 sự thực là, việc sinh đẻ của các “cô dâu” không phải do chính họ quyết định, “do không ít các cô dâu nước ngoài được nhà chồng mua về, nên mẹ chồng có quyết định lớn nhất đến việc sinh đẻ của họ, vì vậy Sở sẽ tiến hành giáo dục đến tận gia đình, để thay đổi suy nghĩ của thế hệ trước, không để các cô dâu trở thành “máy đẻ”.”

3.      Những tin tức liên quan tới việc những cô dâu là “công cụ sinh lý”, “công cụ dọn dẹp”

Loại tin tức này liên quan nhiều đến các cô dâu TQ.

Như vậy, báo chí Đài Loan đã coi các “cô dâu nước ngoài” là “vấn đề xã hội”, đã bệnh tật hóa họ, coi họ là mầm bệnh di động, là yếu tố làm  ảnh hưởng đến dân số Đài Loan.

Chú thích: “……” là những cụm từ, câu xuất hiện trong các bài báo, không phải lời tác giả

Lời người dịch:

Những tin tức kể trên đã ảnh hưởng không ít tới thái độ của người dân bản địa đối với các phối ngẫu Việt Nam.

Trong chiến tranh, nhiều nơi ở miền Nam VN đã bị nhiễm chất độc da cam. Và hiện nay, hầu hết các phối ngẫu VN tại ĐL đều đến từ miền Nam. Vì vậy, trong con mắt của người dân bản địa thì hầu hết các phối ngẫu VN tại ĐL đều có thể bị nhiễm chất độc da cam. Đây là 1 cái nhìn vô cùng thiển cận của không chỉ người dân, mà còn của 1 số ít các nhà nghiên cứu tại đây. ( Sẽ có 1 bài dịch về vấn đề này ) Lý do để dẫn đến sự sai lệch trong nhận thức này là xã hội Đài Loan chưa có sự tiếp xúc đầy đủ với lịch sử, xã hội Việt Nam, đồng thời chính thông tin sai lệch của báo chí đã làm sâu thêm những suy nghĩ này.

Không chỉ vấn đề chất độc da cam, người dân bản địa còn cho rằng phối ngẫu VN do đến từ nước chưa phát triển nên sẽ bị mắc những bệnh truyền nhiễm khác.

Do trong con mắt người dân bản địa, phối ngẫu VN có nhiều vấn đề về y tế như vậy, nên ắt sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng thế hệ thứ 2. Mẹ bị nhiễm chất độc da cam nên con ắt không thể khỏe mạnh không minh v.v … Ngoài ra, do tiếng Trung của mẹ không tốt, nên sẽ ảnh hưởng đến ngôn ngữ, việc học tập của con. Nói tóm lại, người Đài Loan nghi ngờ rất nhiều đến bộ gen của phối ngẫu và bộ gen của con phối ngẫu ( mặc dù việc sinh và nuôi dạy con là do cả cha và mẹ cùng quyết định, nhưng người Đài Loan luôn quy trách nhiệm này cho các phối ngẫu).

Để giải quyết vấn đề này, đã có 1 số trường tiểu học mở lớp học thêm miễn phí tại trường, dành cho con của các phối ngẫu. Họ lo sợ con các phối ngẫu sẽ không theo kịp các bạn cùng lớp. Nhưng thực tế, kết quả học tập của con các phối ngẫu hoàn toàn bình thường như trẻ Đài Loan, đồng thời học sinh của những lớp học thêm này về sau lại đa phần là trẻ Đài.

Tuy nhiên, tình trạng trên đã dần dần giảm đi. Hiện nay, bên cạnh những người dân Đài vẫn còn những cái nhìn hết sức mù mờ và sai lệch về VN và phối ngẫu VN, đã có những người dân thay đổi suy nghĩ của họ về vấn đề này. Và báo chí Đài Loan hiện cũng đang thay đổi theo chiều hướng tích cực.

 

 

Những nốt lặng trong cuộc sống của các phối ngẫu

(Vui lòng không copy dưới mọi hình thức )

Cộng đồng phối ngẫu người Việt tại Đài Loan rất lớn và bao gồm trong đó là những số phận không giống nhau. Có phối ngẫu sống hạnh phúc, có việc làm ổn định, không những có thể tự chủ về kinh tế mà còn có thể gửi tiền về giúp đỡ gia đình tại Việt Nam. Nhưng bên cạnh đó vẫn tồn tại những vấn đề như bạo hành gia đình, sự kỳ thị của người bản địa …

Những năm gần đây, những vụ bạo hành đối với phối ngẫu Việt Nam luôn là tâm điểm của báo chí Đài Loan. Một nghiên cứu của Khoa xã hội học, Đại học Trung Sơn – Cao Hùng đã cho thấy rằng, những vụ bạo hành của phối ngẫu VN đa phần xuất phát từ sự khác biệt văn hóa và việc dần dần tự chủ về kinh tế của họ. Liên là một phối ngẫu đến từ miền Nam Việt Nam, hiện đang sống ở Cao Hùng. Chồng chị làm nghề lái taxi với thu nhập không ổn định. Khi mới đến Đài Loan, do không biết tiếng nên hầu hết thời gian trong ngày của chị là làm việc nhà, chăm sóc bố mẹ chồng đã già yếu. Khi chị sinh đứa con đầu lòng cũng là lúc công việc của chồng chị không thuận lợi. Chồng chị sinh tật uống rượu say, đồng thời không chu cấp kinh tế cho hai mẹ con. Chị Liên sau khi sinh được 1 tháng đã phải ra ngoài kiếm việc làm thêm. Do vốn tiếng Trung ít ỏi nên chị chỉ xin được vào làm tại một quán bán đồ ăn sáng, 3 giờ sáng chị phải dậy để giúp nhà chủ chuẩn bị đồ và bán hàng liên tục từ sáng sớm đến 10 giờ sáng. Công việc này đã giúp chị có thêm thu nhập để nuôi con, tuy nhiên gia đình nhà chồng lại không đồng ý. Họ cho rằng chị Liên ra ngoài làm, tiếp xúc với nhiều người khác, chị sẽ bị họ “làm hư”, về nhà sẽ không nghe lời chồng cùng gia đình. Với gia đình chồng, tốt nhất là chị nên ở nhà để chăm lo nhà cửa và con cái. Nhưng với áp lực về kinh tế, muốn có tiền để nuôi con cho tốt, đồng thời dự trữ cho hai mẹ con sau này, cũng là có một ít dư để gửi về cho bố mẹ đẻ tại Việt Nam, bất chấp sự phản đối của gia đình, chị Liên vẫn tiếp tục đi làm. Đỉnh điểm của sự mâu thuẫn là khi chồng chị bạo hành với chị nhiều lần vì tội “ không nghe lời”, khiến chị phải đưa con trốn khỏi gia đình chồng và thay đổi nơi làm việc.

Những ví dụ về bạo hành như trên ở Đài Loan không phải ít. Có những phối ngẫu biết cách đến những cơ quan nhà nước để được bảo vệ, nhưng bên cạnh đó có những phối ngẫu do không có mạng lưới bạn bè, nên họ phải cam chịu cuộc sống bị bạo hành trong thời gian dài.

Một vấn đề khác mà các phối ngẫu gặp phải chính là sự kỳ thị. Chị Phụng, hội trưởng Hội chị em Việt Nam – YWCA tâm sự rằng: khi chị mới đến Đài Loan, không ít lần bị những người bản địa hỏi “ Gia đình chồng mua chị hết bao nhiêu tiền?” hoặc “Phối ngẫu Việt Nam đến Đài Loan đều là để làm tiền phải không?”. Đây chính là vấn đề xã hội mà các phối ngẫu gặp phải. Phải thừa nhận rằng, trong một cộng đồng lớn như phối ngẫu Việt Nam tại Đài Loan, có không ít những phối ngẫu có những hành vi không tốt, ví dụ: chơi hụi rồi giật hụi của các phối ngẫu khác, tổ chức đánh bạc ở những quán ăn Việt Nam, lấy tiền của chồng rồi trốn về Việt Nam v.v… Nhưng bên cạnh đó vẫn có những phối ngẫu khi được gả sang Đài Loan đã tâm niệm rằng: đây chính là quê hương thứ 2 của mình, là nơi mình phải sinh sống suốt quãng đời còn lại. Và chính họ đã ngày ngày cố gắng, hoàn thiện bản thân bằng cách chăm chỉ học tiếng Trung, tìm hiểu văn hóa xã hội Đài Loan, giúp đỡ những phối ngẫu mới đến khác, góp phần làm giảm sự kỳ thị của người Đài Loan với chính cộng đồng của mình. Đó là cả một quá trình phấn đấu lâu dài của họ.

Về cộng đồng phối ngẫu Việt Nam tại Đài Loan, ông Trương Gia Hưng, trợ lý thị trưởng thành phố Cao Hùng đã từng nói rằng: “Họ đa phần là những con người không ngừng phấn đấu để tìm một chỗ đứng cho mình ở xã hội mới. Tôi rất khâm phục họ về điều này. Đồng thời, họ cũng là những con người rất giỏi, là một phần của xã hội Đài Loan. Với sự phấn đấu đó, vào một ngày không xa, chúng ta có thể chờ đợi một phối ngẫu Việt Nam đứng ra ứng cử vào chính quyền thành phố, để giúp đỡ cho chính cộng đồng của mình. Đó là một khả năng lớn có thể xảy ra ở tương lai.”

Thay cho lời kết, tác giả muốn nói rằng, cho dù các phối ngẫu Việt Nam lấy chồng Đài Loan là do thông qua giới thiệu, hay do tự do tìm hiểu, thì sau khi đến Đài Loan, họ đã trở thành một phần của xã hội sở tại. Vượt qua những khó khăn ban đầu về ngôn ngữ, văn hóa, họ từng bước vượt qua sự kỳ thị và khẳng định bản thân thông qua sự tự chủ về kinh tế và việc tham gia các hoạt động xã hội.

Hy vọng thông qua loạt bài viết này, độc giả ở VN sẽ hiểu thêm cuộc sống của họ nơi đất khách quê người và có một cái nhìn đa chiều và nhân đạo hơn đối với cộng đồng này.

Trần Liên (from Taiwan)

Mạng lưới xã hội của các phối ngẫu VN tại ĐL

( Vui lòng không copy dưới mọi hình thức )

Khi mới đến Đài Loan, ngoài những khó khăn về ngôn ngữ, các phối ngẫu phải đối mặt với những thách thức ở khía cạnh văn hóa, mà đa phần là xuất phát đầu tiên từ phía nhà chồng. Về mặt ẩm thực: bên cạnh những gia đình khuyến khích con dâu nấu món ăn Việt Nam thì lại có gia đình cho rằng món ăn Việt Nam có mùi khó ngửi ( do có nước mắm ) và vì thế hoàn toàn không cho phép món ăn Việt có mặt trong bữa cơm gia đình. Về các mối quan hệ xã hội: đa phần các gia đình ở Đài Loan không cho phép con dâu đi ra khỏi nhà, bởi vì họ quan niệm đã là dâu thì phải ở nhà làm việc nhà, chăm sóc chồng và gia đình chồng; đồng thời họ cho rằng một khi phối ngẫu đã có bạn bè thì họ sẽ có một mạng lưới xã hội rộng hơn, sẽ bị những phối ngẫu khác “ làm hư” và trở nên “ khó bảo”. Tuy nhiên tình trạng này chỉ phổ biến ở khoảng 5, 6 năm trở về trước. Còn hiện nay, dưới tác động của những cơ quan công tác xã hội, các gia đình Đài Loan đã có cái nhìn khác về vấn đề này, và đã bắt đầu cho con dâu tiếp xúc với môi trường bên ngoài.

Một trong số những nơi phối ngẫu hay đến nhất chính là những quán ăn Việt Nam do những phối ngẫu khác mở. Theo khảo sát của tác giả tại thành phố Cao Hùng, mật độ các quán ăn Việt Nam tại đây là khá lớn, có những con phố có 3 quán ăn Việt Nam. Điều này cho thấy, các phối ngẫu đã dần dần tự chủ về kinh tế trong cuộc sống gia đình, mặt khác họ vô hình chung đã tạo ra một nơi để các phối ngẫu khác có thể đến ăn các món ăn Việt, nói chuyện, nghe những đĩa nhạc tiếng Việt v.v… Những công ty du lịch và các tổ chức xã hội cũng thông qua các quán ăn này để quảng bá những buổi biểu diễn ca nhạc của các nghệ sỹ Việt Nam tại Đài Loan, những chương trình khuyến mãi vé máy bay về VN cho các phối ngẫu.

(Một quán ăn VN tại Cao Hùng)

Tại các quán ăn này, các phối ngẫu cũng có thể mua “ Báo bốn phương”. Đây là tờ báo song ngữ Việt – Hoa duy nhất được xuất bản tại Đài Loan, được thành lập năm 2006, đối tượng phục vụ là tất cả người Việt tại đây, bao gồm người lao động, phối ngẫu, lưu học sinh. Báo bao gồm 2 ấn phẩm là báo viết và báo mạng, báo viết ra một tháng 2 số, đăng tải những tin tức mới nhất ở trong nước và của cộng đồng người Việt tại Đài Loan; cung cấp những kiến thức về bảo hiểm lao động, bảo hiểm xã hội; dạy tiếng Trung; đăng những bài thơ, những bài văn được viết bởi phối ngẫu hoặc người lao động; kết bạn bốn phương v.v… Ngoài ra, Báo bốn phương còn có phiên bản Thái – Hoa để phục vụ cộng đồng những người lao động, phối ngẫu đến từ các nước khác tại Đài Loan.

Một phần không thể thiếu được đối với cuộc sống của những chị em phối ngẫu tại Đài Loan là những tổ chức xã hội dành cho riêng họ. Riêng tại thành phố Cao Hùng, có thể kể ra những tổ chức lớn, như Hội chị em Việt Nam dưới sự quản lý của Sở Di dân thành phố, Hội đồng hương Việt Nam dưới sự quản lý của Cục xã hội thành phố Cao Hùng, hoặc Hội chị em Việt Nam thuộc Hội chị em quốc tế dưới sự quản lý của Trung tâm Nữ thanh niên thành phố Cao Hùng ( YWCA). Hội chị em Việt nam – YWCA được thành lập vào tháng 9/2007. Cho đến nay, hội đã có 50 thành viên. Những hoạt động thường thấy của hội chị em VN là tổ chức những lớp dạy nấu ăn, lớp học vi tính, lớp dạy tiếng Việt cho con các phối ngẫu, lớp học văn hóa cho các phối ngẫu … và tất cả những lớp này đều miễn phí cho các hội viên. Ngoài ra, trong những dịp lễ, thì các Hội chị em cùng nhau liên kết với nhau, để cùng tổ chức những chương trình ca nhạc chào mừng. Vào những dịp như thế này, các chị em lại có dịp mặc áo dài, các em có mẹ là người Việt lại có dịp mặc những bộ áo the khăn xếp, áo tứ thân truyền thống cùng nhau biểu diễn.

(Lớp học nấu ăn)

(Lớp dạy tiếng Việt cho con các phối ngẫu)

Như vậy có thể thấy rằng, cùng với sự gia tăng của số lượng phối ngẫu người Việt tại Đài Loan, xã hội Đài Loan cũng đang dần chấp nhận sự phát triển của nhóm người này tại đây, tổ chức những hoạt động để giúp các phối ngẫu có thể hòa đồng vào xã hội nơi đây. Từ phía các phối ngẫu, các chị cũng chủ động hội nhập để có một cuộc sống hài hòa, đa màu sắc hơn.

Vài nét tổng quan về phối ngẫu VN tại ĐL

( Vui lòng không copy dưới mọi hình thức )

Có lẽ mọi ng biết đến cụm từ ” Cô dâu Việt Nam” nhiều hơn. Và thực tế hiện nay trên báo chí  Việt vẫn lấy “cô dâu Việt Nam” làm cụm từ thông dụng để chỉ những người phụ nữ Việt Nam sang nước ngoài lấy chồng.

“Cô dâu” ( âm Hán Việt là tân nương) dùng để chỉ những cô gái mới về nhà chồng. Nhưng tại Đài Loan, có những phụ nữ Việt đã có 10 năm làm dâu Đài, thế mà vẫn bị người dân/ báo chí Đài gọi là “tân nương”. Điều này đã làm dấy lên 1 làn sóng phản đối của cả đương sự và các nhà nghiên cứu xã hội. Họ cho rằng cách gọi như vậy là không tôn trọng nhóm người này, có hàm ý luôn luôn coi nhóm người này là những người mới, không thuộc về xã hội Đài Loan, mặc dù trong thực tế, họ đã sang đây làm dâu, sinh con đẻ cái ở đây. Sau những cuộc vận động xã hội, hiện nay, báo chí Đài đã dùng “phối ngẫu” ( có nghĩa là bạn đời) để thay cho từ “cô dâu”. Tuy nhiên, vẫn còn những tờ báo vẫn dùng từ “cô dâu” hoặc “Việt nương”. Cá nhân ng viết thấy, đây là cách gọi không tôn trọng. Vì vậy, tác giả thống nhất dùng cách gọi “phối ngẫu” trong các bài viết của mình.

Nói thêm về từ phối ngẫu. Từ gốc tiếng Trung là 配偶,dịch nôm na sang tiếng Việt có nghĩa là bạn đời, cũng có nghĩa là bao gồm cả phối ngẫu nam và nữ. Thực tế, cũng tồn tại phối ngẫu nam Việt Nam tại Đài Loan, nhưng số lượng không nhiều. Do vậy, các nghiên cứu hiện nay chủ yếu tập trung vào phối ngẫu nữ ( gọi tắt thành phối ngẫu ).

Theo số liệu thống kê của Bộ Nội Vụ Đài Loan được công bố vào tháng 1/2010 về tình hình kết hôn với người nước ngoài của công dân Đài Loan, trong năm 2009 có 18.241 phối ngẫu ngoại quốc đến Đài Loan, trong đó có 12603 phối ngẫu đến từ các tỉnh duyên hải Trung Quốc, phối ngẫu Việt Nam có 3614 người xếp vị trí thứ 2, vị trí thứ 3 thuộc về các phối ngẫu đến từ Indonesia với 739 người. Tính đến tháng 2/2010, tổng số lượng phối ngẫu Việt Nam tại Đài Loan là 82.986 người.

Theo thống kê của các nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Khoa học Xã hội Đài Loan, trong vòng 10 năm từ 1997 đến 2007, số lượng các phối ngẫu đến từ Việt Nam luôn luôn giữ vị trí cao trong nhóm các phối ngẫu đến từ Đông Nam Á, ví dụ, tỉ lệ phối ngẫu Việt Nam / phối ngẫu đến từ Đông Nam Á tại Đài Loan năm 1997 là 56,6%, cũng tỉ lệ đó năm 2000 là 61,6% và 2007 là 61%. Xếp sau Việt Nam là các nước Indonesia, Thái Lan, Phillipine …

Sau khi đến Đài Loan, khó khăn đầu tiên của đa số các phối ngẫu là vấn đề ngôn ngữ, văn hóa. Các chị thường chưa biết, hoặc biết rất ít tiếng bản địa trước khi sang đến nhà chồng, vì vậy ngôn ngữ là rào cản rất lớn. Khi chưa nói được nhiều, các chị phần lớn phải phụ thuộc vào chồng và gia đình chồng: ở nhà làm việc nhà, chăm sóc con cái và sống dựa vào thu nhập của chồng. Tuy nhiên có một số phối ngẫu, do chồng có nghề nghiệp và thu nhập không ổn định ( ví dụ: lái xe, thợ hồ … ) thì sau khi đã có một số vốn tiếng bản địa kha khá, họ bắt đầu ra ngoài kiếm việc làm thêm. Công việc chủ yếu mà các phối ngẫu hay lựa chọn là lau dọn nhà, bán hàng ở những cửa hàng ăn, bán hàng ở chợ đêm … vì đây là những công việc không đòi hỏi giấy phép lao động. Tuy nhiên đến năm 2009, Đài Loan đã ban hành chính sách bỏ giấy phép lao động đối với những phối ngẫu đến từ Đông Nam Á. Với chính sách này, các phối ngẫu có nhiều lựa chọn về nghề nghiệp cho mình hơn.

 

Như đã nói phía trên, hầu hết các phối ngẫu ngoại quốc ( bao gồm phối ngẫu Việt Nam ) đều gặp khó khăn về ngôn ngữ, văn hóa khi mới đến Đài Loan, vì vậy, từ năm 2003, chính phủ Đài Loan đã mở những lớp dạy tiếng Trung miễn phí. Địa điểm học có thể ở một ngôi trường ở địa phương vào buổi tối, hoặc cũng có thể học ở văn phòng của những tổ chức xã hội. Những lớp học này có nhiệm vụ chủ yếu là dạy tiếng Trung cho các phối ngẫu nước ngoài, đồng thời cũng dạy họ những kiến thức cơ bản về văn hóa, xã hội Đài Loan. Ngoài ra, chính phủ và các cơ quan liên quan còn có những hoạt động giúp chị em tìm hiểu về những kiến thức y học thường thức trong gia đình (ví dụ: phương pháp chăm sóc trẻ nhỏ, phòng tránh thai … ), những kiến thức về tìm việc làm, mở tiệm bán hàng v.v … Ưu điểm của những chương trình này là đã cung cấp những kiến thức bước đầu cho các phối ngẫu ngoại quốc, giúp họ có thể hòa nhập nhanh với xã hội mới. Tuy nhiên, cũng phải nói đến hạn chế của nó là đã coi chị em phối ngẫu ngoại quốc là những người đến từ những nước kém phát triển, có trình độ văn hóa hạn chế, dẫn đến những hiểu biết phiến diện của nhiều người dân bản địa.

Một lớp dạy tiếng Trung cho phối ngẫu nước ngoài tại Đài Loan

nguồn: http://blog.roodo.com/mlcu04/archives/9807933.html

Tác giả： Liên Trần